Maliyyə hesabatlarının auditi müəssisənin təqdim etdiyi maliyyə məlumatlarının düzgünlüyünü və Beynəlxalq Maliyyə Hesabatları Standartlarına (BMHS) uyğunluğunu yoxlamaq məqsədi daşıyır. Aşağıda dörd əsas maliyyə hesabatının auditinin ayrıca izahını təqdim edirəm:
✅Maliyyə vəziyyəti haqqında hesabatın auditi:
Məqsədi: Müəssisənin aktivlərinin, öhdəliklərinin və kapitalının düzgün əks etdirilib-etdirilmədiyini yoxlamaq.
Auditin əsas sahələri:
•Aktivlər: Əsas vəsaitlər, ehtiyatlar, debitor borclar, pul vəsaitləri,mövcudluq,dəyəri və sahiblik hüququ yoxlanılır.
•Öhdəliklər: Kreditor borcları, ödəniləcək vergilər və digər maliyyə öhdəlikləri – qeydiyyat və müddət uyğunluğu yoxlanılır.
•Kapital: Səhmdar kapitalı, bölüşdürülməmiş mənfəət və digər kapital komponentləri – dəyişikliklərin əsaslandırılması yoxlanılır.
⚠Risklər: Yanlış qiymətləndirmə, saxta aktivlər, borcların gizlədilməsi.
✅Mənfəət və zərər haqqında hesabatın auditi:
Məqsədi: Gəlir və xərclərin düzgün tanınıb-tanınmadığını yoxlamaq.
Auditin əsas sahələri:
•Gəlirlər: Satışlar və xidmətlər üzrə gəlirlər – düzgün tanınıb, sənədlərlə əsaslandırılıb,ikili qeyd prinsipi tətbiq olunubmu.
•Xərclər: Əmək haqqı,icarə, amortizasiya və sair xərclərin təyinatı və əsaslandırılması.
•Vergilər: Gəlirdən çıxılan və vergi öhdəliklərinə təsir edən xərclərin doğruluğu.
Risklər: Gəlirlərin süni şəkildə artırılması, xərclərin az göstərilməsi və ya əksi.
✅ Pul vəsaitlərinin hərəkəti haqqında hesabatın auditi:
Məqsədi: Müəssisənin pul axınlarının (əməliyyat, investisiya və maliyyə fəaliyyətləri üzrə) düzgün və tam göstərildiyini yoxlamaq.
Auditin əsas sahələri:
•Əməliyyat fəaliyyətləri: Nağd gəlir və xərclər – faktiki kassadan və ya bankdan axınlar yoxlanılır.
•İnvestisiya fəaliyyətləri: Aktivlərin alınması və satılması üzrə pul axınları – müqavilə və ödəniş sənədləri yoxlanılır.
•Maliyyə fəaliyyətləri: Kreditlər, dividend ödənişləri və kapital artımı – bank çıxarışları ilə uyğunluq yoxlanılır.
⚠Risklər: Pul vəsaitlərinin mənimsənilməsi, qeyri-rəsmi ödənişlər, uyğun olmayan təsnifat.
✅Kapitalda dəyişikliklər haqqında hesabatın auditi:
Məqsədi: Kapital strukturundakı dəyişikliklərin düzgün qeyd olunub-olunmadığını yoxlamaq.
Auditin əsas sahələri:
•Yeni investisiyalar və səhmdar töhfələri: Pay artırılması, əlavə kapital qoyuluşu – protokollar, bank sənədləri və qərarlar.
•Mənfəətin bölüşdürülməsi: Dividend ödənişləri və bölüşdürülməmiş mənfəətin hərəkəti.
•Zərərin əks olunması: Qeydiyyat,səbəb və təsirlər.
⚠Risklər: Səhmdar razılıqlarının olmaması,qərarların protokollarda əks olunmaması,səhv bölüşdürmələr.
Müəllif:Müstəqil Auditor,Peşəkar Mühasib Nicat Kazımov